- Ölkəmizdə aparılan geniş quruculuq işləri hamımızı sevindirir. Ölkəmiz inkişaf edir, güclənir. Bu, özünü həm statistik göstəricilərdə göstərir, eyni zamanda, biz bu müsbət dəyişiklikləri gündəlik həyatda görürük. Həm Bakı şəhərində, həm də bütün şəhər və rayonlarımızda çox böyük quruculuq və abadlıq işləri aparılır.
Son illərdə Azərbaycan iqtisadiyyatı dünyanın ən yüksək templəri ilə inkişaf etmişdir. Bu sahədəki nailiyyətlər dünya birliyi tərəfindən də qiymətləndirilir. Nüfuzlu beynəlxalq maliyyə qurumları Azərbaycanda aparılan islahatları yüksək qiymətləndirirlər.
Bir sözlə, sürətli inkişaf bizə imkan verdi ki, ölkəmizin hərtərəfli yüksəlişi üçün əlavə imkanlar yaradılsın. Şübhəsiz ki, bu inkişafın təməlində uğurlu iqtisadi və siyasi islahatlar, Azərbaycanda aparılan uğurlu neft siyasəti dayanır. Bu siyasət bizə imkan verdi ki, böyük maliyyə resursları yaradaq və onları çox böyük səmərə ilə iqtisadiyyata yönəldək ki, həm insanların rifah halı yaxşılaşsın, həm də ölkəmizin inkişafı uğurlu və uzunmüddətli olsun.
Azərbaycanda son yeddi il ərzində iqtisadiyyat təxminən 3 dəfə, büdcə xərcləri 12 dəfə artmışdır, yoxsulluq 4,5 dəfə, işsizlik kəskin şəkildə azalmışdır. Yəni, hər bir ölkənin iqtisadi və sosial göstəricilərini nümayiş etdirən əsas rəqəmlər bizim inkişafımızı əyani şəkildə sübut edir.
Əminəm ki, bundan sonrakı illərdə də Azərbaycanın uğurlu inkişafı təmin olunacaqdır. Çünki hazırda qəbul edilmiş və icra olunan proqramlar, layihələr bu məqsədə çatmaq üçün bizə şərait yaradacaqdır. Bu yaxınlarda regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının növbəti ilinin yekunlarını geniş müzakirə etdik. Yeni, inkişaf strategiyamızın həyata keçirilməsi üçün əlavə tədbirlərin görülməsi haqqında fikir mübadiləsi apardıq. Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının uğurla icra edilməsi imkan verdi ki, bütün regionlarda sürətli inkişaf getsin, bütün regionlar güclənsin və beləliklə ölkə iqtisadiyyatı çoxşaxəli şəkildə inkişaf etsin.
Bununla bərabər, biz Bakı şəhərinin inkişafına da çox böyük diqqət göstəririk. Bakı bizim paytaxtımızdır, dünyanın ən gözəl şəhərlərindən biridir və əlbəttə, Bakıya göstərilən diqqət və qoyulan vəsait şəhərimizin inkişafı üçün müsbət rol oynamışdır. Ancaq məqsədimiz ondan ibarət idi ki, rayonlarla Bakı arasındakı fərqi azaldaq və biz buna müəyyən dərəcədə nail ola bilmişik. Əgər bu gün də hələ ki, bu fərq kifayət qədər böyükdürsə bunun səbəbi onda deyil ki, regionlar inkişaf etmir. Bunun səbəbi ondadır ki, Bakı şəhəri son bir neçə il ərzində çox sürətlə inkişaf etmişdir.
Ancaq biz bu siyasəti davam etdirəcəyik. Regionlarda hazırda icrada olan layihələr əminəm ki, bütün bölgələrdə həm sosial, həm sənaye infrastrukturunun gücləndirilməsinə xidmət göstərəcəkdir. Elə etməliyik ki, hər bir bölgədə, hər bir rayonda, hər bir kənddə normal yaşamaq, işləmək üçün bütün şərait yaradılsın. Bir daha demək istəyirəm ki, bu məqsədlə çox genişmiqyaslı işlər görülür. Yenə də deyirəm, bu yaxınlarda regionların inkişafına dair müşavirədə bu barədə geniş müzakirələr aparıldı, təkrarlamağa ehtiyac yoxdur.
Bugünkü iclasda biz daha çox Bakı qəsəbələrinin inkişaf istiqamətlərini müzakirə edəcəyik və yeni proqramları müəyyənləşdirəcəyik.
Yenə də demək istəyirəm ki, Bakının inkişafına çox böyük diqqət göstərilir. Bakının müasir meqapolisə, böyük şəhərə çevrilməsi səylərimiz öz nəticəsini verməkdədir. Şəhərimizdə həm abadlıq-quruculuq işləri uğurla aparılır, həm infrastruktur layihələri icra edilir. Bir daha demək istəyirəm ki, Bakı bu gün, sözün əsl mənasında, dünyanın ən gözəl şəhərlərindən birinə çevrilibdir. Bu, mənim qəti fikrimdir.
Əlbəttə ki, şəhər böyüyür, Azərbaycan əhalisi artır. Vaxtilə Bakıda infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsi daha az əhaliyə hesablanmışdır. Bu gün əhali artıb və biz elə etməliyik ki, bütün infrastruktur, bütün kommunal xidmətlər, bütün nəqliyyat imkanlarımız böyüyən şəhərə uyğun olsun. Son illər ərzində şəhərimizdə bu məqsədlə genişmiqyaslı işlər aparılmışdır. Xüsusilə, yol- nəqliyyat sektorunda çox ciddi tədbirlər görülmüşdür. O tədbirlər vaxtlı-vaxtında görülmüşdür. Çünki əgər o tədbirlər görülməsəydi, bu gün Bakıda şəhər nəqliyyatı iflic vəziyyətinə düşə bilərdi. Biz bəzi böyük şəhərlərin problemləri ilə tanışıq. Görürük ki, o şəhərlərdə bəzi hallarda yol hərəkəti dayanır, bir neçə saat iflic vəziyyətə düşür. Bunun qarşısının alınması üçün bir neçə il bundan əvvəl şəhərimizdə geniş yol-tikinti layihələri icra edilməyə başlamışdır.
Deyə bilərəm ki, son bir neçə il ərzində şəhərimizdə 23 yol ötürücüsü, körpülər, tunellər istifadəyə verilmişdir, yolların genişləndirilməsi layihələri icra edilmişdir. Harada ki, yollar yox idi bir çox hallarda orada yeni yollar salınmışdır. Elə bil yeni damarlar açılmışdır ki, yol hərəkəti daha da rahat olsun.
Bununla bərabər, şəhərimizdə 32 piyada keçidi tikilmişdir. Əvvəlki illərdə tikilmiş bütün keçidlər bərpa olunmuşdur və bu keçidlər bu gün memarlıq əsərləridir. Bəzilərində eskalatorlar quraşdırılıb ki, insanların rahatlığı üçün şərait yaradaq. Bütün piyada keçidlərimiz ən yüksək standartlara cavab verir. Piyada keçidlərinin inşası davam etdirilir. Həm şəhərin mərkəzində, həm də yeni yolların salınması ilə əlaqədar bu piyada keçidlərinin tikintisinə daha da böyük ehtiyac yarandı. Çünki yollar genişləndikcə, əlbəttə ki, insanların o yollardan rahat keçməsi üçün əlavə şərait yaradılmalı idi.
Bakıda bu il Nəqliyyatın İntellektual İdarə Edilməsi Mərkəzi istifadəyə veriləcəkdir. Bu mərkəz də dünya standartları səviyyəsində qurulur və bizə imkan verəcək ki, yol hərəkətini tənzimləmək üçün ən qabaqcıl texnologiyalardan istifadə edək. Beləliklə, şəhərdə tıxac problemlərinin həlli üçün əlavə imkanlar yaranacaqdır.
Şəhərə çoxsaylı yeni, müasir avtobuslar gətirilmişdir, yaxın zamanlarda yeni taksi maşınları gətiriləcəkdir. Yəni, biz nəqliyyat infrastrukturunun inkişafına kompleks şəkildə yanaşırıq. Hələ ki, Bakıda görüləsi işlər çoxdur. Yeni layihələr icra edilir və bütün bu layihələr bir məqsədi güdür ki, şəhərimizdə müasir tələblərə uyğun şəkildə nəqliyyat infrastrukturu yaradılsın. Deyə bilərəm ki, biz işlərin böyük hissəsini görmüşük. Növbəti illərdə qalan hissələr də təmin ediləcəkdir.
Şəhərimizdə infrastruktur layihələrinin icrası böyük səmərə verir. Xüsusilə elektrik enerjisi ilə təchizatda son illərdə böyük və əsaslı dönüş yaranmışdır, yarımstansiyalar tikilmişdir, transformatorlar təzələnmişdir və bu proses davam etdirilir. Şəhərimizi etibarlı və dayanıqlı elektrik enerjisi ilə təmin etmək üçün bu il və gələn illərdə hələ çox işlər görülməlidir. Yenə də deyirəm ki, şəhərimizin əhalisi artır və bütün infrastruktur layihələri bu artıma uyğun olmalıdır, onu qabaqlamalıdır.
Şəhərimizdə qəsəbələr daxil olmaqla qazlaşdırma prosesi uğurla gedir. Hazırda Bakı şəhərinin 97 faizi qazlaşdırılıbdır. Ancaq biz elə etməliyik ki, yaxın illərdə 100 faiz qazlaşdırmaya nail olaq. Eyni zamanda, xüsusilə qəsəbələrdə qazın təzyiqi bəzi hallarda lazımi səviyyədə deyildir. Onu da yaxşılaşdıraq ki, bu məsələ də tam şəkildə öz həllini tapsın.
Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin istifadəyə verilməsi nəticəsində əminəm ki, yaxın zamanlarda Bakının su ilə təminatı kəskin şəkildə yaxşılaşdırılacaqdır. Yaxın zamanlarda bu kəmər tam gücü ilə çalışacaq və şəhərimizin əhalisinin 70 faizi keyfiyyətli içməli su ilə təmin ediləcək, suyun davamlı verilməsi təmin olunacaqdır. Şəhərimizin qalan hissəsinin içməli su ilə təmin edilməsi üçün əlavə tədbirlər görülməlidir. Bu gün biz bu barədə danışacağıq.
İstiliklə təmin etmə üçün bir neçə il bundan əvvəl "Azəristilik" Birliyi yaradılmışdır və hər il o qurum tərəfindən müəyyən işlər aparılır, yeni evlərə, məktəblərə, digər obyektlərə istiliyin verilməsi prosesi gedir. Yaxın zamanlarda şəhərimizin və qəsəbələrin inkişafına dair qəbul ediləcək yeni proqram çərçivəsində bu məsələlər də öz həllini tapmalıdır. Burada əsas problem ondan ibarətdir ki, - Bakı sakinləri bunu yaxşı bilir, - vaxtilə istilik kəsildiyi dövrdə bəzi evlərdə, mənzillərdə istilik batareyaları kəsilib atılmışdır və indi onları bərpa etmək üçün müəyyən problemlər yaranır. Ancaq bu məsələyə də diqqətlə yanaşmalıyıq. Beləliklə, bu vacib məsələ öz həllini tapacaqdır.
Şəhərimizin abadlaşdırılması üçün son illərdə çox böyük işlər görülmüşdür. İlk növbədə, biz tarixi binaları bərpa etdik. Şəhərimizin mərkəzində demək olar ki, bütün tarixi binalar ən yüksək keyfiyyətlə, böyük zövqlə bərpa edildi. Deyə bilərəm ki, hər bir binanın bərpası xüsusi diqqət altında olmuşdur. Bu işlərə mütəxəssislər, bu işi bilən adamlar cəlb edilmişdir. Yəni, Bakının tarixi binaları bizim milli sərvətimizdir. O binaların bərpası prosesi çox uğurla başa çatdı və bu gün sanki bu binalar yenidən canlandı, onlara yeni həyat verildi. Bərpa işləri təkcə xarici görüntü ilə məhdudlaşmadı, binaların təməli də daxil olmaqla, bərpa işləri aparıldı. Binaların içində olan kommunikasiyalar, liftlər təzələndi. Binaların damları yenidən quruldu. Yəni, bu proses bu gün davam etdirilir və hazırda nəinki şəhərin mərkəzində, kənar yerlərdə də əvvəlki illərdə tikilmiş binalar bərpa olunur. Bu məqsədə çatmaq üçün böyük vəsait ayrılır və biz bunu etməliyik. Birinci, binaların tarixi görünüşünü onlara qaytarmalıyıq. Digər tərəfdən, vaxtilə tikilmiş və müddəti keçmiş binaların bərpası prosesi çox böyük əhəmiyyət daşıyır.
Şəhərimizin demək olar ki, əsas parkları yenidən quruldu. Bu parklar bu gün göz oxşayır. Həm istirahət etmək üçün gözəl şərait yaradılıbdır, həm də orada müasir standartlara uyğun xidmət göstərilir. Şəhərin mərkəzində yerləşən bütün parklar böyük zövqlə yenidən qurulub, bəzi hallarda təmir edilib, bəzi hallarda isə tamamilə yenidən qurulmuşdur. Onunla bərabər, yeni parklar salınıbdır. O yerlərdə ki, vaxtilə yararsız vəziyyətə düşmüş binalar, yaxud da hansısa obyektlər yerləşirdi. Onlar şəhərin görüntüsünü pozurdu, korlayırdı. Onlar oradan köçürüldü və yerlərində yeni parklar salındı. Xüsusilə Bakının sənaye zonalarında yeni parklar salınmış və insanların xidmətinə verilmişdir. Bu proses davam etdiriləcəkdir. Çünki vaxtilə şəhərin mərkəzində tikilmiş sənaye müəssisələrinin böyük əksəriyyəti işləmir, yaxud işləyirsə də, səmərəsi çox aşağı səviyyədədir. Biz onları tədricən köçürürük və köçürəcəyik. Şəhərin mərkəzində sənaye müəssisələri olmamalıdır. Onların yerində yeni parklar, yaşayış binaları, istirahət üçün yerlər, ictimai məna daşıyan yerlər yaradılır və bu proses uğurla gedir. Bu məsələ daim planlarımızda dayanır və növbəti illərdə yeni parkların salınması işləri aparılacaqdır.
Şəhərimizdə abadlıq quruculuq işləri çox geniş vüsət almışdır. Şəhərdə demək olar ki, bütün əsas teatrlar, bütün muzeylər əsaslı təmir edildi. Yeni muzeylər, nadir memarlıq abidəsinə çevriləcək Xalça Muzeyi tikilir və mədəni həyatımızı zənginləşdirən digər tarixi binalar ya təmir olunur, ya da təmir olunubdur. Növbəti illərdə təmirə ehtiyacı olan bütün şəhər mədəniyyət ocaqları əsaslı təmir olunacaqdır. Şəhərimizdə möhtəşəm Heydər Əliyev Mərkəzi tikilir. Bu mərkəz artıq dünya memarlıq xəzinəsinə daxil edilibdir. Hələ ki, tikinti gedir, ancaq bu mərkəzin görüntüləri artıq ən mötəbər kataloqlarda da öz əksini tapır. Yəni bu, dünya miqyasında nadir memarlıq abidəsi olacaqdır. Eyni zamanda, mərkəzin böyük funksional mənası vardır. İndi bəziləri artıq xatırlamır ki, o yerdə vaxtilə böyük zavod yerləşmişdi. O zavodun əvvəlki adı "Şmidt", sonra "Səttarxan" idi. Artıq yararsız vəziyyətə düşmüş zavodun ərazisində on hektarlarla torpaq sahəsi var idi. O zavod oradan köçürüldü və orada böyük bir park salınır. Şəhərin girişində müasir Azərbaycanın memarlıq simvoluna çevrilmiş Heydər Əliyev Mərkəzinin ətrafında doqquz hektar sahədə gözəl park salınır. Orada istirahət üçün gözəl yerlər olacaqdır. Biz bütövlükdə şəhərimizdə yeni parkların salınması ilə nəinki estetik məqsədə çatırıq, eyni zamanda, bu, şəhərimizin "ağciyərləridir". Biz indi müəyyən layihələr üzərində işləyirik ki, şəhərin mərkəzində yeni meşə zolaqları salaq. O yerlərdə ki, vaxtilə tikilmiş və yararsız vəziyyətə düşmüş ya sənaye müəssisələri, ya yaşayış binaları yerləşir. Oradan köçürülmə işləri aparılacaqdır. Əgər yaşayış binalarıdırsa, kompensasiya ödəniləcəkdir və bazar qiyməti ilə ödəniləcəkdir. Necə ki, bu vaxta qədər bütün kompensasiyalar bazar qiyməti ilə ödənilib və onların yerində yeni parklar, meşə zolaqları yaradılacaqdır ki, şəhərimizin ekologiyasına müsbət təsir göstərsin.
Ekoloji məsələlərin həlli üçün kompleks tədbirlər görülür. Biz artıq "Avro-2" standartına keçmişik. Ancaq bu, birinci addımdır. "Avro-3", "Avro-4" standartlarına da keçməliyik və beləliklə, şəhərimizin ekoloji vəziyyəti daha da yaxşılaşdırılacaqdır. Balaxanı poliqonundan şəhəri bürüyən tüstülər daha qalxmır, o, artıq yoxdur. Biz həmin zibilxananı təmizlədik, indi onun yerində böyük park salınır. Məişət tullantıları zavodu tikilir. Bu, böyük vəsait tələb edir. Bu layihə dövlət büdcəsi tərəfindən maliyyələşdirilir və yəqin ki, 1-2 ilə bu zavod da istifadəyə veriləcəkdir. Bu da dünya səviyyəsində bir zavod olacaqdır. Şəhərimizdə təkcə keçən il 3 milyon ağac əkilmişdir. İndi biz gərək o ağaclara yaxşı qulluq edək. Çünki bəzi hallarda ağaclar təbii olaraq quruyur. Ona görə suvarma işləri, ağaclara xidmət etmək üçün xüsusi tapşırıqlar verilib ki, bu proses daim nəzarətdə olsun. Bu il, ondan sonrakı illərdə bu proses davam etdiriləcəkdir. Şəhərimizdə ağacəkmə prosesi sürətlə gedəcəkdir. Mən xüsusi göstəriş vermişəm ki, boş yerlərdə, görkəmli yerlərdə yeni ağaclar əkilsin. Bayıl yamacında böyük bir meşə zolağı yaradılacaqdır. Bakını əhatə edən bu dağlar indi quru dağlardır. Amma o dağlar meşə ilə örtüləcəkdir və həm ekoloji vəziyyət yaxşılaşdırılacaq, həm də gözoxşayan bir mənzərə yaradılacaqdır.
Bakının simvollarından biri olan Dənizkənarı Bulvar da əsaslı təmir edilmişdir. Bulvarın 100 il tarixi vardır. Hesab edirəm ki, bu 100 il ərzində bu cür əsaslı yenidənqurma və təmir işləri ilk dəfə aparılmışdır. Bulvar genişləndi - biz bulvarı dənizə qədər genişləndirdik. İndi insanlar lap dənizin kənarına çıxa bilərlər. Orada da gəzinti üçün gözəl yerlər vardır. Xüsusilə yaz-yay aylarında on minlərlə Bakı sakini bulvardadır və biz bulvarı Bakı sakinlərinə qaytardıq. Çünki hamımız yaxşı xatırlayırıq ki, bir neçə il bundan əvvəl bulvarda gəzintiyə çıxmaq üçün çox az adam tapılardı. Çünki infrastruktur bərbad, xidmət çox aşağı səviyyədə idi, zülmət, qaranlıq, bir dənə də işıq yanmırdı, dirəklər köhnəlmişdi, paslanmışdı. Adam bulvara çıxanda, sözün düzü, xəcalət çəkirdi və beləliklə, biz onu itirirdik. Şəhər sakinləri daha çox - Fəvvarələr bağına, başqa yerlərə üz tuturdular. Ancaq bu gün biz bulvarı şəhərə qaytardıq. Elə şəkildə qaytardıq ki, bu bulvar dünyada bir nömrəli bulvardır. Dəniz kənarında yerləşən başqa şəhərlərdə dənizkənarı bulvarlar vardır. Amma heç bir yerdə bu gözəllikdə, bu genişlikdə bulvar yoxdur. Bax, bu gün bulvarın uzadılması layihəsini icra edirik - bulvar həm sağ, həm sol tərəfə uzadılacaqdır. Artıq Dəniz Ticarət Limanının köçürülməsi prosesi başlanılmışdır. Biz indi Ələtdə yeni ticarət limanı yaradırıq. İndiki ticarət limanının ərazisində artıq parklar salınır və salınacaqdır və bulvar uzadılacaqdır. Eyni zamanda, bulvar Bayraq Meydanına qədər uzadılacaqdır. Orada gəmi təmiri zavodu və köhnədən qalan digər zavodlar yerləşibdir. İndi onların köçürülməsi ilə məşğuluq və hazırda Əl Oyunları Sarayından ta Bayraq Meydanına qədər möhtəşəm, gözəl, yeni bulvar tikiləcəkdir. Beləliklə, - hazırda bulvarın uzunluğu haradasa 4 kilometrə yaxındır, - bulvarın uzunluğu 10 kilometr, bəlkə ondan da çox olacaqdır.
Bayraq Meydanı isə nadir memarlıq abidəsidir, müstəqilliyimizin rəmzidir. Dünyanın ən hündür və ən böyük bayrağıdır. Bu layihəyə xüsusilə böyük diqqət göstərilmişdir. Keçən ilin sentyabrında Azərbaycanda Bayraq Meydanı böyük təntənə ilə açıldı. Orada həm də muzey fəaliyyət göstərir. İndi meydanın ətrafında böyük quruculuq, abadlıq işləri aparılır. Bayraq Meydanı özü haradasa 6 hektar ərazini əhatə edir. Onun ətrafında olan yerlər 60 hektar ərazini əhatə edir və burada böyük quruculuq işləri aparılır - parklar, bulvar, istirahət, gəzinti üçün yerlər salınır. Bu layihə ümid edirəm ki, bu ilin sonuna qədər başa çatacaqdır. Ondan sonra Bayraq Meydanına gedən bütün yollar tikiləcək, yeni yollar çəkiləcək və gəzinti üçün böyük və möhtəşəm bir meydan, əgər belə demək mümkünsə, bəlkə də dünyanın ən böyük meydanı yaradılacaqdır.
Bununla bərabər, İçərişəhərdə gedən abadlıq-quruculuq işləri də hər bir Bakı sakinini sevindirir. Vaxtilə işlərin düzgün şəkildə qurulmaması ucbatından milli sərvətimiz olan İçərişəhər YUNESKO-nun dünya mədəni irsi siyahısından silinirdi. Biz orada böyük işlər gördük, yeni qurum yaradıldı, İçərişəhərdə təmir-bərpa işləri aparıldı. Biz nail olduq ki, İçərişəhər dünya mədəniyyət incisi kimi YUNESKO-nun siyahısına yenidən daxil edilsin. Bu gün həm Bakı sakinləri, həm şəhərimizə gələn qonaqlar İçərişəhərlə tanış olarkən Azərbaycanın qədim mədəniyyətini, tarixini öz gözləri ilə görürlər. İndi orada görülən işlər ən yüksək səviyyədədir. Özü də mən sizə deyim ki, dünyada köhnə şəhərlər, tarixi abidələr o qədər də çox deyildir. Onlar daha çox Avropa şəhərlərində vardır. Onların arasında mən deyə bilərəm ki, İçərişəhər öz gözəlliyi, səliqə-sahmanı və göstərilən xidmətləri ilə fərqlənir. Bu, bizim tariximizə, qədim mədəniyyətimizə olan münasibətimizdir. Eyni zamanda, müasir infrastrukturun yaradılması və şəhərdə quruculuq-abadlıq işlərinin aparılması gələcəyə atılan addımlardır. Bakı bu iki anlayışı özündə birləşdirir: həm qədim tarix, həm də ki, müasirlik. Eyni qaydada ölkəmiz - Azərbaycan öz müstəqil həyatını yaşayır. Dövlətimiz çox möhkəm milli mənəvi dəyərlər üzərində qurulubdur. Ancaq gələcəyə - müasirliyə, inkişafa, tərəqqiyə yönəldilibdir.
Bugünkü iclasın əsas məqsədi Bakı qəsəbələrinin inkişafını müzakirə etmək və yaxın zamanlarda qəsəbələrin inkişafına dair böyük və geniş proqram qəbul etməkdir. Bu binada - şəhər meriyasında 2005-ci ilin sonunda biz buna bənzər iclas keçirmişik. Ondan sonra 2006-cı ildə Bakının kənd və qəsəbələrinin inkişafına dair xüsusi proqram qəbul edilmişdir. O proqram artıqlaması ilə icra edilmişdir. Mən o görüşü yaxşı xatırlayıram. O vaxt Bakı qəsəbələrini təmsil edən nümayəndələr, ağsaqqallar öz fikirlərini, təkliflərini vermişdilər. Bu gün də onlar - nümayəndələr bu salondadırlar. O təkliflər və tövsiyələr əsasında proqram qəbul edildi və qəsəbələrin inkişafı üçün çox işlər görülübdür.
Ancaq yenə də deyirəm, həyat yerində durmur. Bakı şəhəri, bütün bölgələr inkişaf edir. Bölgələrin inkişafı üçün 2004-2008-ci və 2009-2013-cü illəri əhatə edən konkret proqramlar vardır. Yəni, biz bilirik o sahədə nə işlər görülməlidir. Konkret icra mexanizmləri var, maliyyə təminatı və layihələr artıq mövcuddur. Bakı qəsəbələrində də buna oxşar proseslər getməlidir. Orada aparılan işlər ölkəmizin bugünkü səviyyəsinə bəzi hallarda uyğun gəlmir. Ona görə bu gün Bakı qəsəbələrinin inkişafına dair xüsusi proqram müzakirə olunacaqdır. Artıq mən tapşırıq vermişəm ki, həm yerlərdən gələn təklifər, tövsiyələr əsasında, həm də indi müvafiq dövlət qurumları təkliflərini irəli sürəcəklər, bu proqram yaxın zamanlarda qəbul edilsin.
Proqramın icrası üçün bu ilin dövlət büdcəsində əlavə vəsait nəzərdə tutulmalıdır. Düzdür, büdcəmiz formalaşıb, ancaq yəqin ki, büdcəyə düzəlişlər ediləcək və beləliklə, bu proqram da orada öz həllini tapmalıdır. Qəsəbələrin inkişafı, sosial infrastrukturun yaradılması, məktəblər, tibb ocaqları, yollar, qəsəbədaxili, qəsəbələrarası yollar, kommunikasiyalar, qazlaşdırma, içməli su layihələri - bütün bu layihələr, eyni zamanda, iş yerlərinin açılması məsələləri proqramımıza əsasən həllini tapmalıdır.
Deyə bilərəm ki, son illərdə Bakı qəsəbələrində bu istiqamətdə işlər görülübdür. Son bir neçə il ərzində 34 məktəb, 18 tibb müəssisəsi tikilib və təmir edilibdir. Qeyd etdiyim kimi, sürətli qazlaşdırma prosesi gedir və biz bu prosesi başa çatdırmalıyıq. Qəsəbələrin inkişafı üçün nə lazımdırsa, biz onu edəcəyik. Çünki Bakının ətrafında yerləşən qəsəbələrdə 800 mindən artıq əhali yaşayır. Bu, özlüyündə böyük bir şəhərdir və bu qəsəbələr şəhər səviyyəsinə gətirilməlidir. Bunu etmək üçün yenə də deyirəm, maliyyə vəsaiti lazımdır - o, bizdə vardır. Siyasi iradə lazımdır - o da bizdə vardır. Artıq bizdə peşəkar kadrlar da vardır. Texnikamız, şirkətlərimiz vardır ki, bütün bu işləri onlar görə bilərlər. Bu, böyük zəhmət tələb edən iş olacaqdır. Bütün dövlət qurumları, yerli icra orqanları, bələdiyyələr, kəndlərdə, qəsəbələrdə yaşayan sakinlər - hamımız burada bir məqsədə xidmət etməliyik ki, istədiyimizə qısa müddət ərzində nail ola bilək.
Mən hesab edirəm ki, biz bu proqramı iki, maksimum üç il ərzində icra etməliyik. Mən yaxşı başa düşürəm ki, çox böyük işdir. Mənim tərəfimdən ilkin tapşırıq veriləndə alınan məlumatlar göstərir ki, əslində biz bu qəsəbələri yenidən quracağıq. Çünki orada bəzi hallarda infrastruktur bərbad vəziyyətdədir, iş yerləri məsələsi vardır. Yəni, biz bu məsələyə də diqqətlə yanaşmalıyıq. Orada orta və kiçik sahibkarlığın inkişafına dəstək verilməlidir. Yəni, 800 min əhalini əhatə edən qəsəbələrin inkişafı proqramının icrası çox böyük işdir. Ancaq biz bu böyük işləri icra etməliyik. Bu gün Azərbaycanın uğurlu inkişafı onu göstərir. Biz son bir neçə il ərzində dünya miqyasında ən sürətli inkişafa nail ola bilmişik. Ən sürətli inkişaf Azərbaycandadır. Dünya miqyasında bunu hamı görür, etiraf edir. Bizi istəməyənlər də məcburdurlar bunu etiraf etsinlər. Bakıya və bölgələrə gələn hər bir vətəndaş, hər bir xarici qonaq bu gözəlliyə, bu abadlığa, bu təmizliyə heyran qalır. Bunu biz yaratmışıq. Ona görə qəsəbələrin problemlərini də özümüz həll edəcəyik. Bugünkü müşavirə, ilk növbədə bu məsələlərlə bağlıdır və bu gün biz müzakirələr aparacağıq.
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Hacıbala ABUTALIBOV çıxış edərək dedi:
- Zati-aliləri, möhtərəm Prezident!
Hörmətli tədbir iştirakçıları!
Sizin, vaxtı ilə Bakı şəhərinin qəsəbələrinin 2006-2007-ci illər üzrə sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə dair Tədbirlər Proqramının təsdiq edilməsi ilə əlaqədar Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətində keçirdiyiniz müşavirə və imzaladığınız sərəncam bugünkü və gələcək uğurlarımız baxımından son dərəcə əhəmiyyətlidir. Belə ki, bu sərəncamdan irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsi nəticəsində Bakının və Bakıətrafı qəsəbə və kəndlərin sosial-iqtisadi və mədəni siması görülən abadlıq işləri sayəsində xeyli dəyişmiş, dinamik və davamlı inkişafın əsası qoyulmuş, başqa sözlə, kəmiyyət dəyişmələrinin keyfiyyət dəyişmələrinə çevrilməsi prosesi baş vermişdir. Bu isə görülmüş və görüləcək işlər sahəsində, sözün həqiqi mənasında, əsl sıçrayış deməkdir.
Bakı şəhərinin ətraf kənd və qəsəbələrin inkişafı ilə bağlı sərəncamın imzalandığı gündən bir sıra sistemli, kompleks xarakterli layihələr işlənib hazırlanmış və uğurla həyata keçirilmişdir. Daha dəqiq desək, adıçəkilən bölgənin qaza, suya, elektrik enerjisinə olan tələbatının ödənilməsi, küçə və məhəllədaxili işıqlandırma sistemlərinin qurulması, ictimai nəqliyyatın fasiləsiz işləməsi, sosial təyinatlı obyektlərin - məktəblərin, uşaq bağçalarının, xəstəxanaların, mədəniyyət evlərinin tikintisi və bərpası, müasir avadanlıqla təchiz edilməsi ilə bağlı xeyli işlər görülmüşdür.
Şübhəsiz ki, enerji təminatının tam həlli, kanalizasiya sistemlərində yeni təmizləyici qurğuların qurulması, qəsəbədaxili xidmət obyektlərinin mədəni-məişət, texniki, tibbi avadanlıqla təmin edilməsi, həmçinin, idman qurğularının istifadəyə verilməsi gələcəkdə bu bölgədə turizmin inkişafı üçün münbit şərait yaradır.
Milli mədəni irsimizin mühüm tərkib hissəsi sayılan abidələr, məbədlər və bu qəbildən olan digər zəngin memarlıq nümunəsi sayıla bilən tikililər bərpa edilərək öz əvvəlki görünüşünə qaytarılmışdır. Buna misal olaraq, Qala kəndində bir növ möcüzələr aləmini xatırladan və tarixi-arxeoloji cəhətdən böyük əhəmiyyətli memarlıq nümunələrini göstərmək olar. Yeri gəlmişkən, görülən bu işlərdə böyük əməyi olmuş Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyeva milli və vətəndaş təəssübkeşliyi, mədəni irsimizə göstərdiyi qayğı nəticəsində respublikamızın digər bölgələrində olduğu kimi Bakıda, şəhərətrafı qəsəbə və kəndlərdə də insanların dərin rəğbətini qazanmış, diqqətə və hörmətə layiq işlər görmüşdür.
Bakının kənd və qəsəbələrində diqqəti cəlb edən mühüm məqamlardan biri də onların hər birinin oxşar cəhətləri ilə yanaşı, həm də özünəməxsusluğu və bənzərsizliyidir. Burada hər bir kəndin və onun sakinlərinin uzun illər formalaşmış spesifik xüsusiyyətləri, etik davranış qaydaları, ənənəvi peşə, sənət və məşğulluq sahəsində olan fərqlər, hətta etno-linqvistik rəngarənglik mövcuddur. Başqa sözlə, adıçəkilən layihələrin uğurla həyata keçirilməsini təmin etməkdən ötrü bu bölgədəki spesifikliyin nəzərə alınması heç şübhəsiz ki, ümumi işimizin xeyrinə olardı.
Möhtərəm Prezident!
Bakı şəhəri qəsəbələrinin 2006-2007-ci illər üzrə sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə dair Tədbirlər Proqramının həyata keçirilməsində işsizlik problemi və onun həlli yolları strateji, prioritet xarakter daşıyırdı. Bu gün artıq əminliklə deyə bilərik ki, bu sahədə də kifayət qədər müsbət dəyişikliklər baş vermişdir. Yerli əhali üçün əvvəllər də, bu gün də ənənəvi sayılan məşğulluq sahələrinin - heyvandarlığın və balıqçılığın inkişafı, müxtəlif çeşidli kənd təsərrüfatı məhsullarının yetişdirilməsi, tətbiqi sənət növlərindən sayılan zərgərliyin və xalçaçılığın inkişafı danılmazdır. Eyni zamanda, bu istiqamətdə hələ görüləcək işlər də az deyildir. Lakin tarixi təcrübə məhz bu problemin həllində bizə çıxış yolunu göstərir. Həqiqəti özündə tam əks etdirən tarixi mənbələrə istinadən deyə bilərik ki, təkcə Abşeronun Bilgəh qəsəbəsində vaxtilə becərilən nadir və sağlamlıq üçün olduqca əhəmiyyətli sayılan zəfəran bitkisi, tərkibində olduğumuz çar Rusiyasının, sonralar isə Sovetlər Birliyinin tələbatını nəinki ödəyir, hətta xaricə qızıl pula satılırdı.
Başqa bir misal, ənənəvi olaraq Bakının kənd və qəsəbələri paytaxtın ağartı, meyvə-tərəvəz və bostan məhsullarına olan tələbatını tam və dolğun şəkildə ödəyirdi. Zənnimcə, bu ənənənin bərpası ümumi işin xeyrinə olardı. Fikrimizcə, yaxın gələcəkdə adıçəkilən bölgədə işsizliyin tam həlli və beynəlxalq standartlara cavab verən sosial infrastrukturun qurulması gündən-günə böyüməkdə olan Bakı şəhərinin bir çox problemlərinin həllinə - ekoloji tarazlığın bərpasına, demoqrafik proseslərin nizamlanmasına, nəqliyyat tıxaclarının azalmasına, başqa sözlə, şəhər təsərrüfatının problemləri ilə həddindən artıq ağırlaşmış paytaxtın sosial yükünün yüngülləşdirilməsinə kömək edəcəkdir.
Hacıbala Abutalıbov bildirdi ki, şəhərimizə gələn qonaqların Bakı ilə ilk tanışlığı şəhərətrafı kənd və qəsəbələrə aid ərazidə yerləşən, ulu öndərin adını daşıyan Beynəlxalq Hava Limanından başlayır. Ərazidə həyata keçirilmiş köklü yeniliklərin hər bir əcnəbi qonaqda paytaxtımız haqqında xoş təəssürat və məmnunluq hissi doğurduğunu qeyd edən şəhər icra hakimyətinin başçısı dedi:
- Tam qətiyyətlə deyə bilərik ki, "Bakı şəhərinin qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə dair Tədbirlər Proqramı"nın təsdiq edilməsi haqqında möhtərəm Prezidentimiz tərəfindən imzalanmış sərəncam onun müstəqil dövlət quruculuğu istiqamətində atdığı daha bir düzgün, uğurlu addımından, zərgər dəqiqliyi ilə ölçülüb-biçilmiş strateji xarakter daşıyan gələcək inkişaf perspektivlərimizdən, uzun illər boyu bir çox ölkə başçısının bacarmadığı zəiflik mənbəyini güc mənbəyinə çevirmək məharətindən, ən başlıcası isə İlham Əliyevə ulu öndər Heydər Əliyevdən miras qalmış, balanslaşdırılmış siyasi kursun bir strateq olaraq inkişaf etdirməsindən, başqa sözlə, müdrikliyindən və uzaqgörənliyindən xəbər verir.
Qədim tarixin dərin qatlarından, eləcə də yaxın və uzaq keçmişdən bizə yaxşı məlumdur ki, dünyada bir sıra ölkə başçıları öz məmləkətlərini, xüsusən də paytaxt şəhərlərini abadlaşdıraraq, bədii təfəkkür dili ilə desək gülüstana çevirmiş, bununla da əsrlərin və nəsillərin yaddaşında qurucu, yaradıcı rəhbər kimi qalmışlar. Bu mənada, möhtərəm Prezident, Siz də dövlətimizin başçısı olaraq Vətənimiz və onun paytaxtının gündən-günə gözəlləşməsi və rövnəq saçması üçün əlinizdən gələni əsirgəməmiş, milli intibahımızın hamisi və qurucu rəhbəri olmusunuz.
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı bildirdi ki, indi Bakıya gələn hər bir qonaq gözəlliyinə görə paytaxtımızı dünyanın ən böyük şəhərləri ilə müqayisə edir. Ancaq paytaxtda aparılan abadlıq-quruculuq işləri, eləcə də şəhərin sürətli inkişaf tempi fonunda Bakı şəhərinin kənd və qəsəbələrinin sosial-iqtisadi və mədəni inkişafı sahəsində əldə edilmiş uğurlar bir növ kölgədə qalır. Bununla belə, dövlətimizin başçısının Bakı şəhərinin kənd və qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə dair imzaladığı sərəncam əsasında qəbul edilən konkret proqram və gündəlik diqqətin bu problemin tezliklə həllinə əsaslı zəmin yaratdığını vurğulayan Hacıbala Abutalıbov daha sonra dedi:
- Möhtərəm Prezident!
Sizin Bakı şəhərinin kənd və qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafının həyata keçirilməsi ilə əlaqədar Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə növbəti gəlişiniz heç şübhəsiz ki, adıçəkilən bölgənin gələcək inkişafına prinsipial xarakterli müsbət təsirini göstərərək qarşıda duran vəzifələrin uğurla yerinə yetirilməsinə böyük təkan verəcəkdir.
İcazənizlə, paytaxt əhalisi, kənd və qəsəbələrin sakinləri və eləcə də öz adımdan Bakı və ətraf kənd və qəsəbələrin problemlərini daim diqqət mərkəzində saxladığınıza və əməli tədbirlərin həyata keçirilməsində bilavasitə göstərdiyiniz fəaliyyətə, diqqət və qayğıya görə Sizə dərin minnətdarlığımı bildirir, xalqımız tərəfindən dərin rəğbət hissi ilə qarşılanan və sevilən bir dövlət başçısı kimi bu ağır, çətin, lakin son dərəcə məsuliyyətli və şərəfli işinizdə uğurlar arzulayıram.
Diqqətinizə görə dərin təşəkkürümü bildirirəm.
Sabunçu Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının Maştağa qəsəbəsi üzrə nümayəndəsi Rasim AĞAYEV Bakı şəhərinin qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsi tədbirləri çərçivəsində Sabunçu rayonunda müxtəlif sahələri əhatə edən 100-dək tədbirin reallaşdırılmasının Maştağa qəsəbəsinin də inkişafında xüsusi rol oynadığını vurğulayaraq dedi:
- Diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm ki, sakinlərimizin enerji daşıyıcıları ilə təminatının yaxşılaşdırılması məqsədilə bu illər ərzində qəsəbəmizin yaşayış massivlərinə qaz xətləri çəkilmiş, Maştağa yarımstansiyası əsaslı təmir edilmiş, elektrik xətləri dəyişdirilmişdir. Sosial obyektlərin müasir tələblər səviyyəsinə çatdırılması üçün yeni mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdir. 22 nömrəli məktəb üçün yeni korpus tikilmiş, 1 nömrəli ruhi xəstəxana, Ordubadi adına kitabxana və musiqi məktəbi əsaslı təmir edilmiş, qəsəbənin elektron ATS-i genişləndirilmişdir. Qəsəbədaxili yollar təmir edilmiş, bir çox küçələrə asfalt salınmışdır.
Maştağa sakinləri hələ də qəsəbəmizdə yolların təmiri ilə maraqlanmağınızı, onların keyfiyyətini şəxsən sükan arxasında oturub yoxlamanızı çox yaxşı xatırlayırlar. Mən də fürsətdən istifadə edib qəsəbə sakinlərinin yolla bağlı bir arzusunu da Sizin diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm. Sizin xüsusi layihələr əsasında həyata keçirdiyiniz məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində tanınmaz dərəcədə dəyişmiş Bakı-Aeroport yoluna birləşən Sabunçu-Zabrat-Maştağa avtomobil yolunun yenidən qurulması sakinlərimizin ürəyincə olardı.
Möhtərəm cənab Prezident!
Bu gün qəsəbəmizdə görülən bütün işlər Sabunçu rayonunda həyata keçirilən mühüm tədbirlərin tərkib hissəsidir. Qəsəbələrin inkişaf proqramının yerinə yetirilməsi sayəsində rayonda 5 minə yaxın şagird yerlik 7 yeni məktəb binası və korpusları, 2 uşaq bağçası, 2 səhiyyə obyekti tikilmiş, 5 səhiyyə obyekti əsaslı təmir edilərək müasir avadanlıqla təchiz olunmuş və sakinlərimizin istifadəsinə verilmişdir. Bununla yanaşı, 5 mədəniyyət obyektində əsaslı təmir və yenidənqurma işləri aparılmış, Pirşağı və Kürdəxanı qəsəbələrinin yaxınlığında, Balaxanı və Nardaran qəsəbələrində yeni idman zalları tikilmişdir.
Əvvəllər bir sıra qəsəbələrdə əhalinin elektrik və qaz təchizatı sahəsində, xüsusilə də qış aylarında müəyyən çətinliklər olurdu. Sevindirici haldır ki, bu problemlər proqramın icrası nəticəsində tamamilə aradan qaldırılmışdır. Bilgəh-Buzovna sahəsində 2, Maştağa və Sabunçu qəsəbələrinin hər birində 1 yarımstansiya tikilərək istifadəyə verilmiş, 6 yarımstansiyada isə yenidənqurma işləri aparılmışdır. 13 istiqamətdə 120 kilometrə yaxın yeni qaz xətləri çəkilmiş, 2 qazpaylayıcı stansiya tikilmişdir.
Sizin diqqət və qayğınız sayəsində rayonun rabitə-poçt xidmətlərinin yaxşılaşdırılması tədbirləri tam icra edilmişdir. Mənzil fondunun təhlükəsiz istismarı, təmir-bərpası, yeni yolların çəkilməsi, onların təmiri, neft-mədən ərazilərində ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması üzrə də böyükhəcmli işlər görülmüşdür ki, bütün bunlara görə Sizə sakinlərimizin səmimi minnətdarlıqlarını bildirirəm.
Rasim Ağayev Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin istifadəyə verilməsinin paytaxtın qəsəbələrinin içməli su ilə təmin ediləcəyinə də müsbət təsir göstərəcəyini diqqətə çatdıraraq bildirdi:
- Sevinirik ki, bu su kəməri tam işə düşdükdən sonra paytaxt qəsəbələrinin əhalisi içməli su ilə təmin ediləcəkdir.
Qəsəbələrimizin kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması ilə əlaqədar son illər xeyli işlər görülsə də, müəyyən problemlər hələ də qalmaqdadır. Biz inanırıq ki, Sizin "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın icrasının ikinci ilinin yekunlarına həsr olunmuş konfransdakı yekun çıxışınızda qeyd etdiyiniz kimi qəsəbələrdəki kanalizasiya sistemlərinin yenidənqurulma məsələləri 2013-cü ilədək öz həllini tapacaqdır.
Rasim Ağayev Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə Sabunçu rayonunda da sosial obyektlərin tikilib istifadəyə verilməsinin ənənə halını aldığını bildirərək dedi:
- Bu nəcib təşəbbüs sayəsində Maştağa, Pirşağı, Bilgəh qəsəbələrindəki internat məktəbləri, Maştağa 21 nömrəli Təbəssüm Uşaq Sanatoriyası əsaslı təmir olunmuş, Pirşağı qəsəbəsindəki 112 saylı orta məktəb üçün yeni korpus, Bilgəh qəsəbəsində yeni uşaq bağçası, Kürdəxanı qəsəbəsində poliklinika tikilərək istifadəyə verilmiş, bu günlərdə açılan Pirşağı qəsəbəsindəki sağlamlıq mərkəzi əsaslı təmir olunmuşdur. Qeyd edilən obyektlər müasir avadanlıqla təchiz edilmişdir. Bu işlərə görə hörmətli Mehriban xanıma qəsəbələrimizin əhalisinin dərin minnətdarlığını çatdırıram.
Möhtərəm cənab Prezident!
Rayonumuza göstərdiyiniz daimi diqqət və qayğıya görə sakinlərimiz Sizə öz dərin minnətdarlığını bildirir, Azərbaycanımızın daha da inkişafı naminə yorulmaz fəaliyyətinizdə Sizə yeni-yeni uğurlar diləyirlər.
Diqqətinizə görə sağ olun.

Qaradağ rayonu Lökbatan Bələdiyyəsinin sədri Nizami NAMAZƏLİYEV paytaxtın bu rayonunun inkişaf və dirçəlişinin ulu öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlı olduğunu vurğuladı. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin hərtərəfli diqqət və qayğısı sayəsində Qaradağ rayonunun da intensiv inkişaf mərhələsinə qədəm qoyduğunu qeyd edərək dedi:
- Regionların 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının ikinci ilinin yekunlarına həsr olunmuş konfransda bildirdiyiniz kimi ölkənin üç iri sənaye mərkəzindən biri Qaradağ rayonu olacaqdır.
Artıq bu gün Qaradağ rayonunda nəhəng infrastruktur layihələri həyata keçirilir, sənaye, nəqliyyat, turizm potensialı əsaslı surətdə möhkəmləndirilir. Bilavasitə iştirakınızla Sahil qəsəbəsində regionun ən böyük Gəmiqayırma Zavodunun, Ələt qəsəbəsində Dəniz Limanının, Sement Zavodunun ikinci növbəsinin təməli qoyulmuş, 300 meqavatlıq Səngəçal modul tipli elektrik stansiyası işə salınmışdır. Şüşə qablar zavodu yüksək texnologiya əsasında məhsul istehsalına başlamışdır. Bununla da demək olar ki, Qaradağın nadir sənaye rayonuna çevrilmə prosesinə start verilmişdir.
Bütün bunlar rayonda işsizlik probleminin əsasən aradan qalxmasına, əhalinin rifah halının yaxşılaşmasına müsbət təsir göstərməklə, sakinlərimizin gələcəyə olan inamını daha da artırmışdır.
Möhtərəm cənab Prezident!
Bu gün böyük sevinclə bildirirəm ki, Qaradağ rayonunun bütün qəsəbələrində əhalinin sosial problemləri ardıcıl həll olunur, hər yerdə quruculuq və abadlıq işləri görülür. Rayonun mərkəzi Lökbatan qəsəbəsində ümummilli liderin adını daşıyan park əsaslı şəkildə yenidən qurulmuşdur. Yeni istifadəyə verilmiş Heydər Əliyev Mərkəzi ümummilli liderin həyat və fəaliyyətinin öyrənilməsi, təbliği ilə yanaşı, gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsinə və intellektual səviyyəsinin artırılmasına da geniş imkanlar yaratmışdır.
Lökbatan sakinlərinin mənalı istirahətinin təşkili üçün bir hektar ərazidə park salınmış, qəsəbənin küçələri yenidən qurulmuşdur. Çoxmərtəbəli yaşayış bunalarının fasadları üzlənmiş, dam örtükləri əsaslı təmir olunmuş, müasir işıqlandırma sistemləri ilə təchiz edilmişdir.
Qısa müddətdə qəsəbədə 120 yerlik uşaq bağçası tikilmiş, mədəniyyət sarayı, kitabxana, peşə məktəbi, Lökbatan-Qızıldaş avtomobil yolu əsaslı təmir olunmuşdur. 240 çarpayılıq xəstəxana binasının inşası davam etdirilir.
Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə ümumi sahəsi 10 min kvadratmetr olan uşaq əyləncə parkı salınmış, konsert meydançası, müxtəlif attraksionlar və istirahət köşkləri yaradılmışdır. Ələt və Çeyildağ qəsəbələrində müasir standartlara cavab verən iki orta məktəb binası tikilib istifadəyə verilmişdir.
Bütün bunlara görə cənab Prezident, Sizə və Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevaya Qaradağ rayonunun bütün sakinləri adından dərin minnətdarlığımızı bildiririk.
Nizami Namazəliyev qəsəbə sakinlərini narahat edən və həllini gözləyən məsələləri dövlətimizin başçısı və müşavirə iştirakçılarının diqqətinə çatdıraraq dedi:
- Rayon ərazisində kanalizasiya sistemi olmadığından məişət suları Lökbatan qəsəbəsinin girişindəki göllərə axıdılır. Əhalinin ciddi narahatlığına səbəb olan bu göllər ekoloji durumu gərginləşdirməklə bərabər, tez-tez daşaraq ətrafa yayılır, magistral yolları sıradan çıxarır. Rayon sakinləri kanalizasiya sisteminin və su təsərrüfatının yenidən qurulmasına, qəsəbədaxili yolların əsaslı təmirinə kömək göstərməyinizi Sizdən xahiş edirlər.
Etiraf edirəm ki, bələdiyyə layihələrinin həyata keçirilməsində, yaşayış məntəqələrinin sosial məsələlərinin həllində rayonumuzun ərazisində yerləşən yerli və xarici müəssisələrin imkanlarından kifayət qədər istifadə edə bilməmişik.
Möhtərəm cənab Prezident!
Ölkəmizdə yeni idarəetmə strukturu olan bələdiyyələrin formalaşması, inkişafı və onların fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsinə göstərdiyiniz qayğıya və dəstəyə görə bütün bələdiyyə üzvlərimiz adından Sizə ən səmimi minnətdarlığımızı bildiririk. Əmin edirik ki, ümummilli liderin ideya və arzularının reallaşması, əhalinin sosial sifarişlərinin həlli istiqamətində həyata keçirdiyiniz işlərdə bundan sonra da ən yaxın köməkçiləriniz olacağıq.

Suraxanı Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının Bülbülə qəsəbəsi üzrə nümayəndəsi Elçin SEYFULLAYEV dövlətin məqsədyönlü siyasəti nəticəsində ötən illərdə Suraxanı rayonunun da sürətli inkişaf yolu keçdiyini bildirərək dedi:
- "Bakı şəhərinin qəsəbələrinin 2006-2007-ci illər üzrə sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə dair Tədbirlər Proqramı"nın icrası nəticəsində rayonumuzun qaz, elektrik və su təchizatı yaxşılaşdırılmış, 10 minə yaxın yaşayış evi kanalizasiya sisteminə qoşulmuşdur.
Ümumilikdə 6 mindən çox şagird yerlik yeni məktəb və əlavə tədris korpusları tikilərək müasir avadanlıqla təchiz olunmuşdur.
Qarabağ əlilləri və şəhid ailələri üçün yaşayış binası, Olimpiya İdman Kompleksi, səhiyyə obyektləri, uşaq bağçaları, poçt şöbələri, yeni ATS istifadəyə verilmişdir.
Sizin tapşırığınızla Zığ dairəsi-Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu avtomobil yolu tikilmiş, Əzizbəyov dairəsi-Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu avtomobil yolu və işıqlandırma sistemi yenidən qurulmuş, ətrafında zövq oxşayan dekorativ səsboğucu divarlar inşa edilmiş, yaşıllıqlar salınmışdır. Bu da şəhərimizə gələn qonaqların heyrətinə səbəb olur. Belə bir gözəl layihənin rayonumuzun ərazisində gerçəkləşdirilməsi isə hər birimizi ürəkdən sevindirir.
Rayonumuzda Heydər Əliyev Mərkəzi inşa edilmiş, Heydər Əliyev Parkı salınmış, "Buta" sarayı və sərgi mərkəzi istifadəyə verilmiş, yeni inzibati binalar, Bakı Süd Emalı, Bakı Transformatorlar, Beton-səki Daşları zavodları tikilmiş, Hövsan Aerasiya Stansiyası yenidən qurulmuşdur.
Ölkəmizə gələn turistlərin ən çox maraq göstərdikləri "Atəşgah Məbədi" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğunun konservasiyası və bərpası üçün layihə-smeta sənədlərinin hazırlanması, ərazidə arxeoloji tədqiqat işlərinin aparılması və "Atəşgah" Tarixi Muzey Mərkəzinin yaradılması istiqamətində işlər davam etdirilir.
Sizin tapşırığınızla Yeni Günəşli yaşayış massivində park-istirahət mərkəzinin salınmasına başlanılması da sakinlərimizin böyük sevincinə səbəb olmuşdur.
Ötən illərdə olduğu kimi, 2010-cu ildə də Heydər Əliyev Fondu özünün çoxşaxəli fəaliyyəti ilə ölkəmizin bütün bölgələri kimi qəsəbəmizin də sosial həyatının inkişafına öz töhfəsini vermişdir. Belə ki, fondun təşəbbüsü və dəstəyi ilə tikilmiş sosial obyektlər sırasına xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün Yeni Günəşli yaşayış sahəsində inşa edilmiş "Oriqami" Reabilitasiya Mərkəzi də əlavə olunmuşdur. Rayonumuza göstərdiyi bu qayğıya görə Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Milli Məclisin deputatı, çox hörmətli Mehriban xanıma minnətdarlığımızı bildiririk.
Möhtərəm cənab Prezident!
Sizin diqqət və qayğınız sayəsində ölkəmizin bütün yaşayış məntəqələri kimi 26 min əhalisi olan Bakının ən qədim qəsəbələrindən biri Bülbülə də tanınmaz dərəcədə dəyişmişdir.
Son illərdə qəsəbəmizdə 844 yerlik məktəb, 120 yerlik uşaq bağçası, poliklinika, 2 poçt şöbəsi tikilib istifadəyə verilmiş, qəsəbə sakinlərinin əksəriyyətinin qaz və elektrik enerjisi təminatı yaxşılaşdırılmış, bəzi məhəllələr isə 15 illik fasilədən sonra yenidən qazla təmin olunmuşdur.
Sizin sərəncamınızla 2010-cu ilin "Ekologiya ili" elan edilməsi ilə əlaqədar qəsəbəmizdə neftlə çirklənmiş torpaq sahələrinin təmizlənməsi, neft gölməçələrinin qurudulması işləri davam etdirilmişdir. Ümumilikdə 31 min ağac əkilmişdir ki, onun da böyük hissəsi qəsəbəmizin payına düşür.
Elçin Seyfullayev rayonda həyata keçirilən silsilə tədbirlərlə yanaşı, qarşıda bir çox həlli vacib məsələlərin durduğunu vurğulayaraq dedi:
- Qarşımızda duran əsas məsələlərdən biri qəsəbədaxili yolların yenidən qurulması, su və kanalizasiya şəbəkələrinin yaradılması işinin başa çatdırılması, yeni iş yerlərinin açılması, qəsəbə ərazisində yerləşən bir sıra sənaye müəssisələrinin fəaliyyətinin genişləndirilməsi, idman meydançalarının və zallarının tikilməsi, məhəllələrdə sadə idman qurğularının quraşdırılması, Gənclər Evinin inşası və "Atəşgah" məbədi ilə Heydər Əliyev prospektini birləşdirən küçələrin əsaslı şəkildə yenidən qurulmasıdır.
Bakı kəndləri, o cümlədən Bülbülə həmişə bostan və tərəvəz məhsulları ilə məşhur olmuşdur. Lakin son zamanlar suvarma suyunun çatışmaması səbəbindən əkinəyararlı torpaq sahələrindən səmərəli istifadə olunmur. Suvarma suyuna olan tələbat ödənilsə, həm bir çox sakinlərimizin məşğulluğu təmin edilər, həm də bazarlarımıza ekoloji cəhətdən təmiz və keyfiyyətli məhsullar çıxarılar.
Əhalimizi narahat edən məsələlərdən biri də ötən əsrin əvvəllərindən başlayaraq tikilmiş 5 mindən artıq fərdi yaşayış evinin mülkiyyət hüququnun tanınması üçün sənədləşmə işlərinin başa çatdırılmamasıdır.
Möhtərəm cənab Prezident!
Bakı şəhərinin qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafına göstərdiyiniz diqqət və qayğıya görə Sizə dərin minnətdarlığımızı bildiririk. Qəsəbəmizin əhalisi inanır ki, Sizin müdrik siyasətiniz sayəsində dövlətimiz daha da inkişaf edəcək, qarşıya qoyduğunuz vəzifələr yerinə yetiriləcəkdir.

Binəqədi Bələdiyyəsinin sədri Fəzail BABAYEV Bakı şəhəri qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsi çərçivəsində Binəqədi rayonunda da mühüm tədbirlərin reallaşdırıldığını diqqətə çatdıraraq bildirdi:
- Rayonun inzibati ərazisinə daxil olan 5 qəsəbədə 4 yeni məktəb, 15 tədris korpusu, 3 yeni uşaq bağçası, təcili tibbi yardım xidməti və poliklinikası olan tibb mərkəzi tikilib istifadəyə verilmiş, 14 məktəb, 8 uşaq bağçası, 2 səhiyyə və 1 mədəniyyət müəssisəsi əsaslı təmir edilmişdir.
Qəsəbələrin elektrik enerjisi və təbii qazla təchizat sistemi demək olar ki, yenidən qurulmuş, istilik enerjisi və su təchizatında böyük işlər görülmüş və görülməkdədir.
Sizin tapşırıq və tövsiyənizə əsasən metronun iki stansiyası, Avropada analoqu olmayan Beynəlxalq Avtovağzal Kompleksi, körpülər, tunellər, müxtəlif idman qurğuları, məcburi köçkünlər üçün yaşayış evləri və məktəb tikilmiş, parklar salınmış, qəsəbədaxili yollara asfalt döşənmişdir.
Bütün bu obyektlər rayonumuzun simasını tamamilə dəyişmişdir. Mərkəzi Seçki Komissiyasının, Miqrasiya Xidmətinin və Daxili İşlər Nazirliyinin bir sıra inzibati binalarının rayonumuzda yerləşdirilməsi nəticəsində əvvəllər Bakının ucqar rayonlarından olan Binəqədi paytaxtımızın inzibati mərkəzlərindən birinə çevrilmişdir.
Möhtərəm cənab Prezident!
Böyük fəxrlə bildirmək istəyirəm ki, Prezident kimi fəaliyyət göstərdiyiniz bu illər ərzində işinizin gərginliyinə baxmayaraq 14 dəfə Binəqədi rayonunda olmusunuz.
Binəqədi sakinləri ilə keçirdiyiniz görüşlər onların xatirəsində dərin iz buraxmışdır. Belə ki, metronun "Azadlıq" stansiyasının açılışı, rayonumuzun və şəhərimizin şimal hissəsində yerləşən bağ sahələrinin sakinlərinin uzun illər qarşılaşdıqları nəqliyyat probleminin həlli qədirbilən xalqımız tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Bütün bunlara görə, binəqədililər adından Sizə dərin minnətdarlığımı bildirirəm.
Ölkəmizdə korrupsiya və rüşvətxorluğa qarşı mübarizə tədbirlərinin gücləndirilməsinin əhali tərəfindən rəğbətlə qarşılandığını bildirən Fəzail Babayev dedi:
- Korrupsiya və rüşvətxorluğa qarşı mübarizəyə dair çağırışınız sakinlər tərəfindən yüksək əhval-ruhiyyə ilə qarşılanmış, onların Sizə olan məhəbbətini və inamını daha da artırmışdır.
Fürsətdən istifadə edərək, rayonumuzda və qəsəbələrimizdə mövcud olan bəzi problemləri də diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm.
Rayonun qəsəbədaxili yollarının, Rəsulzadə, Biləcəri və Binəqədi qəsəbələrinin ərazilərindən keçən bağ massivlərinin və Abşeron rayonunun qəsəbələrini birləşdirən Binəqədi şosesinin yenidən qurulmasına ehtiyac vardır.
Məlum olduğu kimi, Ermənistandan qaçqın düşmüş soydaşlarımızın böyük bir hissəsi Binəqədi rayonunda məskunlaşmışdır. Onların, habelə respublikamızın müxtəlif bölgələrindən Bakı şəhərinə köçmüş əhalinin bir çoxu rayon ərazisindəki boş torpaqlarda yaşayış evləri tikmiş və uzun illərdir burada məskunlaşmışlar.
Bu tikililərin sənədləşdiriləcəyi təqdirdə, bələdiyyələr fərdi evlərin sahiblərindən əmlak və torpaq vergisi yığa bilərlər, bu isə bələdiyyələrin büdcə imkanlarını daha da artırar və yerli əhəmiyyətli layihələrin həyata keçirilməsi üçün geniş imkanlar açar.
Həlli vacib məsələlərdən biri də rayonun ərazisində yerləşən "Azərsu" Səhmdar Cəmiyyətinə məxsus 4 nömrəli kanalizasiya-nasos stansiyasının yenidən qurulması və gücünün artırılmasıdır.
Təbii ki, sadaladığım bu problemlərdən əlavə həllini gözləyən digər məsələlər də vardır. Bununla əlaqədar Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə müvafiq təkliflər təqdim edilmişdir.

Xəzər rayon Şağan qəsəbə sakini Təvəkkül SƏLİMOV respublikamızın, o cümlədən paytaxt Bakının müstəqillik illərində əsaslı inkişaf yolu keçdiyini vurğulayaraq bildirdi:
- Paytaxtımızın gözəl guşələrindən biri olan rayonumuz daim ulu öndərin diqqətində olmuş və bu gün də Sizin qayğınızı hiss edir. Qəsəbələrimizdə fəxr edə biləcəyimiz onlarla sənaye, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, idman və istirahət obyektləri istifadəyə verilmiş, Qala Dövlət Tarix-Etnoqrafiya Qoruğu yaradılmışdır.
Bakı şəhərinin ətraf qəsəbələri, həmçinin Şağan qəsəbəsi də son illərdə tanınmaz dərəcədə dəyişmişdir. Son illər təkcə Şağan qəsəbəsində Olimpiya İdman Kompleksi tikilmiş, poliklinika, 750 şagird yerlik məktəb, əlil uşaqlar üçün internat məktəbi, uşaq bağçası əsaslı təmir olunmuşdur. Qəsəbənin mərkəzi yoluna asfalt örtüyü salınmış, sakinlərin içməli su təminatını yaxşılaşdırmaq məqsədilə 10-dan çox bulaq tikilmiş, 95 faiz qaz xətti yenidən qurulmuş, elektrik xətləri və köhnə transformatorlar yeniləri ilə əvəz edilmişdir.
Milli adət və ənənələrimizə, dilimizə, dinimizə yüksək səviyyədə hörmət olunaraq ziyarətgah və məscidlərimiz əsaslı təmir edilmiş, dini-tarixi memarlıq abidələrimiz yenidən qurulmuşdur. Heydər Əliyev prospekti-Aeroport-Mərdəkan magistral yolu, yolboyu yaşıllıqlar, işıqlandırma sistemləri, yolötürücü qovşaqlar dünya yol infrastrukturunun müasir nümunəsi sayıla bilər. "Ekologiya ili"ndə Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə qəsəbələrimizdə on minlərlə ağac və gül kolları əkilmiş, Abşeron Milli Parkı yaradılmış, Nəbatət bağı daha da gözəlləşmişdir. İnanırıq ki, rayonumuz kurort-sanatoriya bölgəsi kimi özünün əvvəlki şöhrətini də bərpa edəcək, vaxtilə ulu öndərin böyük arzusu olan Xəzəryanı kurort-sanatoriya kompleksinə çevriləcəkdir. Qısa müddət ərzində görülmüş bu işlərdə göstərdiyi böyük köməyə görə, rayonumuzdan seçilmiş millət vəkilimiz, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, çox hörmətli Mehriban xanım Əliyevaya səmimi minnətdarlığımızı bildiririk.
Azərbaycan iqtisadiyyatının sürətli inkişafının sosial məsələlərin həllinə də hərtərəfli şərait yaratdığını bildirən Təvəkkül Səlimov dedi:
- Artıq qəsəbələrimiz elektrik enerjisi və təbii qazla tam təchiz olunur, su və kanalizasiya sistemi yenidən qurulur.
Bizi narahat edən bəzi məsələləri sakinlərimiz adından yüksək diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm. 2009-cu ildə əhalinin siyahıya alınması zamanı rayonumuzda 190 minə qədər sakinin yaşadığı məlum olmuşdur ki, onlardan da 17 minə yaxını məcburi köçkün və qaçqınlardır. Rayonumuzun inzibati ərazisinə daxil olan torpaqların bir qismi vaxtilə Abşeron rayonunun istifadəsinə verilmiş, sonralar sovxozlar ləğv edilmiş, torpaqların böyük hissəsi fərdi ev tikmək üçün əhaliyə paylanılmışdır. Bu ərazilərdə məskunlaşmış insanlar rayonun sosial xidmətlərindən istifadə etsə də, əksəriyyətinin pasport qeydiyyatı yoxdur, evlərin qeydiyata alınması problem olaraq qalır. Həmçinin, qəsəbədaxili yolların təmirinə ehtiyac yaranmışdır. Əhalinin içməli su ilə təminatında müəyyən çətinliklər mövcud olsa da, Oğuz-Qəbələ-Bakı magistral su kəmərinin istifadəyə verilməsindən sonra onun həllinin sürətlənəcəyinə inanırıq.
Əziz Prezident!
Bir bakılı olaraq demək istəyirəm ki, Bakı şəhəri və ətraf qəsəbələr heç vaxt indiki kimi bu cür abad və gözəl olmamışdır. Bu, təkcə mənim fikrim deyildir. Aparılan işləri, sürətli inkişafı hər kəs görür və qiymətləndirir. Bu reallıqlar şəhərimizə gələn çoxsaylı qonaqlarla söhbətlərin də əsas mövzusuna çevrilmişdir. Bütün bunlar Sizin əməyinizin, Sizin zəhmətinizin nəticəsidir. Bizə bəxş etdiyiniz bu xoşbəxtliyə görə Bakı camaatı, o cümlədən onun ağsaqqalları, ziyalıları, gəncləri adından Sizə bir daha dərin minnətdarlığımızı bildiririk.
Xəzər rayonunun sakinləri də bütün xalqımız kimi Sizin siyasətinizi dəstəkləyir, ölkəmizin hər bir uğuruna ürəkdən sevinirlər. Hamımız bir nəfər kimi Sizinləyik! Sizi sevir və Sizinlə fəxr edirik. İnanırıq ki, ölkəmizin işıqlı, aydın və firavan gələcəyi ulu öndər Heydər Əliyev siyasəti ilə bağlıdır. Əminik ki, tezliklə işğal olunmuş torpaqlarımız da geri alınacaq, qaçqın soydaşlarımız doğma Qarabağımıza qayıdacaq, respublikamızın bütövlüyü təmin olunacaqdır. Bunun üçün isə mübariz xalqımız, güclü ordumuz, qətiyyətli Prezidentimiz var.
Cənab Prezident, çıxışınızda bir məsələni vurğuladınız ki, görüləcək işlər çox böyük işlərdir. Lakin biz inanırıq ki, xalqa arxalanan, xalqdan güc alan, xalqla bir yerdə olan, xalqdan ilham alan bizim Prezidentimiz bu böyük işləri çox böyük müvəffəqiyyətlə, çox böyük uğurla yerinə yetirəcəkdir. Çünki onun arxasında böyük Azərbaycan xalqı durmuşdur.
Cənab Prezident!
Bütün xalqımız bir nəfər kimi həmişə Sizinlədir. Sizin yolunuz bizim yolumuzdur.
Diqqətinizə görə minnətdaram!