Onun  rollarını  sadalamaq  fikrim yoxdur. Hansı rolu oynamışdısa,   gözəl yaratmışdı. Sevilən aktrisa idi Nəcibə xanım  Məlikova. Rollarında  qəribə bir füsunkarlıq var idi.

Xədicə bikə (“Fətəli xan”), Aygün (“Aygün” televiziya filmi), Dilarə ( “Ögey ana” bədii  filmi), Nərgiz (“Əhməd haradadır?” bədii  filmi) , Cahan xala ( “Arşın mal alan” II variant, bədii filmi)   rolları ilə  o, milli kinomuza  yeni  tipli qadın  qəhrəmanlar gətirmişdi.  Mənən saf qəlbli  bu qəhrəmanlar, məhəbbət yolunda mürəkkəb vəziyyətlərdə gücsüz görünsə  də,  xeyirxah insanların köməyi ilə öz qadın  qürurlarını qoruyub saxlaya bilirlər.

Əslən bakılı idi. Buzovnada dünyaya  göz açmışdı. İlk  təhsilini də  bu kənddə almışdı. Sonra  isə Bakı Teatr Məktəbində məşhur aktrisa  Fatma Qədirinin  kursunu bitirmişdi.

Əmək fəaliyyətinə  Gəncə Dövlət Dram Teatrından başlamışdı. Amma əslində o, aktrisa yox, həkim olmaq istəyirdi.Lakin dayısı, görkəmli aktyor Sidqi Ruhulla 1938-ci ilin yayında həbs olunduqdan sonra onun da həyatında  ciddi  çətinliklər yarandı. Məlikovları “xalq düşməninin ailəsi” adlandırirdılar. Bunla da bütün qapılar onların üzünə bağlandı. Ona görə də o, aktrisalığı seçdi. Əslində, bu  sənət də  həkimlik kimidir. Aktyorlar da  insanların  qəlbini, ruhunu müalicə edirlər.

Gəncə teatrı onun həyata baxışını dəyişdi, bu sənətə daha möhkəm bağlandı. Burada  ailə həyatı qurdu, oğlu Saqib dünyaya gəldi.  Nəcibə xanım Gəncədə bir neçə tamaşada çıxış edəndən sonra  Bakıya qayıdıb  təzəcə təşkil edilmiş Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutuna daxil oldu. 1951-ci ildə ali məktəbi bitirib Milli Dram Teatra  işə düzəldi.  Təhsil aldığı illərdə də bu  teatrın  tamaşalarında epizodik  rollar oynayırdı.   Nəcibə Məlikova sonralar burada klassik və müasir Azərbaycan dramaturqlarının, dünya ədiblərinin əsərlərində maraqlı rollar oynadı. Onlar arasında “Nişanlı qız”, “Şöhrət və ya unudulan adam”, “Vaqif”, “Qəribə oğlan”, “Ümid”, “Müsyo Jordan və dərviş Məstəli şah”, “Əks səda”, “Cehizsiz qız”, “Qılınc və qələm”, “Büllur sarayda” və digər tamaşalar  var idi.

Nəcibə Məlikova məlahətli, emosional, lirik-dramatik aktrisa idi. Aktrisanın yumorunda da həzin və kövrək lirizm üstünlük təşkil edirdi.

Dayısı Sidqi Ruhulla həbsdən çıxdıqdan sonra Nəcibə Məlikovanın səhnə həyatında da yaşıl işıq yanır. 1958-ci ildə “Ögey ana” filmində Dilarə roluna çəkilir. Daha doğrusu, bu filmdə gənc bir qadının öz həyatına çox bənzəyən həyat yolunu canlandırır.   Rejissoir filmin ssenarisində müəyyən detalları dəyişdirərək məxsusi olaraq Nəcibə Məlikovanın həyatı üzərində qurmuşdu. Film ekrana çıxandan sonra Nəcibə Məlikovaya  böyük uğur gətirir, hər yerdə tanınmağa, sevilməyə başlayır. Deyirdi ki, rollarım içərisində  ən çox  sevdiyim Dilarədir. Çünki bu rol mənim həyatımın   ekran təcəssümüdür.

Aktrisa “Ögey ana”dan sonra “Aygün” filmində baş rola çəkilir. Aygün obrazı da onun sevimli, özünə yaxın bildiyi qəhrəmanları sırasında durur. Əslində,  bu rol elə  Dilarəyə  yaxın obraz idi.

Rejissor Adil İsgəndərovun  Sabit Rəhmanın ssenarisi əsasında 1963-cü ildə quruluş verdiyi “Əhməd haradadır?” filmində Nərgiz xala rolunu Nəcibə xanıma həvalə etmişdi. Xatırlayırdı ki, filmin maraqlı bir epizodunun çəkilişi zamanı mənə maşın sürməyi öyrətdirlər. Maşına oturanda qorxudan nəyisə qarışıq saldım. Bu zaman bir nəfər kabinəyə tullanıb maşını saxladı. Çox hirsləndim, “niyə gəldiniz, özüm hamısını edəcəkdim”, -- dedim.  Bir də  danışırdı ki, çəkilişlərin birində Adil İsgəndərov çox hirsli idi. Nə dedimsə, əsəbi cavab verdi.  Soruşdum ki, nə olub, nəsə səhv etmişəm? Adil müəllim də makiyajımı nəzərdə tutaraq hirslənib dedi ki, “sən çəkilişə gəlmisən, yoxsa toya?  Mən də dedim ki, “axı, mən heç nədən istifadə etməmişəm. İstəyirsiz yoxlayın”. Ancaq o inanmadı. Axırda dəsmalla üzümü sildim. Adil müəllim  çaşıb qaldı, “doğrudanmı  sən bu qədər təbii gözəlsən”,--dedi.

1965-ci ildə Nəcibə Məlikova “Arşın mal alan”da Cahan xala obrazını yaradır. Bu  filmin  1945-ci ildə çəkilmiş variantında  bu obrazı Münəvvər Kələntərli ifa etmişdi. Nəcibə xanımın  ifasında isə bu  obraz  yeniləndi, təzə çalarlarla təqdim olundu. Bu rol aktrisanın kinoda  oynadığı  ən maraqlı rolu idi. Bundan  başqa  “Leyli və Məcnun”, “Qanun naminə”,“Üzeyir ömrü” və bir neçə başqa  filmdə də  gözəl qadın rolları yaratmışdır.

Onun Milli Dram Teatrının səhnəsində oynadığı son tamaşa “Tənha iydə ağacı” oldu. O zaman Nəcibə xanım artıq xəstə idi, özünü pis hiss edirdi. Buna baxmayaraq  son rolunu da  özünəməxsus  şəkildə təqdim edə  bilmişdi. Nəhayət, uzun sürən xəstəlikdən sonra, 1992-ci il iyulun 27-də Nəcibə xanım  dünyasını dəyişdi.

Onun şərəfli əməyi  dövlət tərəfindən yüksək  qiymətləndirilmiş, o, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti  (1959-cu il), Xalq artisti ( 1974-cü il) kimi fəxri adlara  layiq görülmüşdü.

İllər  keçəcək, hər dəfə onun çəkildiyi  filmlər  nümayiş etdiriləndə bu gözəl sənətkarın xatirəsi   hörmət  və məhəbbətlə yad ediləcək.

M.MÜKƏRRƏMOĞLU, 
“Xalq qəzeti”