Çox qəribə adam idi Rasim İsmayılov. Çox danışmağı  xoşlamazdı. Kinostudiyaya  gələndə  sakitcə öz iş otağına çəkilər, yeni çəkəcəyi  filmin ssenarisi ilə məşğul olar, yaxud pavilyonda hazırlanan dekorasiyalara baş  çəkərdi. İşsiz dayanmağı sevməzdi.

Azərbaycan kinosunun  ən  qiymətli əsərlərindən bir neçəsi onun kinokamerasıdan lentə alınıb. “Yenilməz  batalyon”( operator Xan Babayevlə), “Axırıncı aşırım”, “Babək”, “Dədə Qorduq”, “Gün keçdi”, “Möcüzələr adası”, “Şir evdən getdi”, “Yeddi oğul istərəm” və başqa filmlər bu qəbildəndir. İstedadlı operator idi. Obyektin hansı rakursdan daha yaxşı alınacağını seçməyi rejissorlar ona  həvalə edirdilər. Obrazları kadrda hansı planda  əks etdirməyi bacarırdı.

 Rasim İsmayılov professional  kinematoqrafçı idi. Kameranın  dilini  gözəl bilirdi.  Milli kinomuzda neçə-neçə maraqlı kadrlara onun  gözü ilə baxmışıq. İçərişəhərin   nadir memarlıq nümunələrini “Gün keçdi”  filmində ustalıqla  lentin yaddaşına  köçürüb. Tarixi filmlərimiz  üçün  Azərbaycanın  bir  çox rayonlarını dolaşıb, təbii  dekorasiyalar tapmışdı. Onun operator kimi çəkdiyi  filmlərdə  bu sənətin  çox nadir məqamları  var.  Bir sözlə, onun milli kinomuzun tarixində öz yeri var.

Rasim İsmayılov əslən Bakıdan idi. 1936-cı ildə  doğulmuşdu.  Orta təhsil alandan sonra təyyarəçi olmaq istəmişdi. Sonradan kino sənətini seçsə də, təyyarəçilər haqqında  film çəkdi.  “Səma ilə görüş” filmini çəkəndə Moskvada Ümumittifaq Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunun operatorluq fakültəsində təhsil alırdı. Elə o vaxtdan sənətə  ehtiyatlı addımlarla ayaq basırdı.  Amma bu addımlar tezliklə möhkəmləndi  və onu  sənətin  uca  zirvəsinə  qaldırdı.

Rasim müəllim “Azərbaycanfilm”də  işə başlayanda ilk dəfə “Kimi daha çox sevirik” kinoalmanaxında  bir novellada operator kimi işləmişdi. “Dağ yolu ilə” adlı həmin novella Azərbaycan kinosuna  yeni istedadlı operatorun  gəldiyindən xəbər verirdi. Dağ meşəsinə düşən günəş  şüalarının  yaratdığı  təbii  gözəllik  tamaşaçını əsl mənada sehrləyir. Müxtəlif rakurslarda  lentə alınan  dağ  yolları, sıldırım qayaların  yaratdığı  poetik gözəllik  filmə  ayrı bir  ovqat bəxş edir.

Onun operator kimi ilk böyük işi “Yenilməz batalyon”  filmi oldu. Əslində, bu filmin quruluşçu operatoru  görkəmli sənətkarımız Xan Babayev idi.  Filmin  Şəkidə aparılan çəkilişləri zamanı  o, bərk xəstələnir. Soruşurlar ki, kim davam etdirə bilər sənin işini? Deyir ki, Rasim İsmayılova  həvalə edə bilərsiniz. Beləliklə, biz bu filmin titrlərində operator Xan Babayevlə yanaşı, Rasim İsmayılovun da adını  görə bildik. Bununla  Rasimin böyük kinoda yaradıcılıq yolu başladı.

Az bir zaman içərisində “Yaşamaq  gözəldir, qardaşım”, “Səmt küləyi”, “Sevinc buxtası” kimi  filmlərin  quruluşçu operatoru oldu. Azərbaycan neftçilərinin həyatından  bəhs edən “Sevinc buxtası”  dövlət mükafatına layiq görüldü.  Rasim müəllimin  operatoru olduğu “Yeddi oğul istərəm” filmi  dövlət mükafatı almışdı.

Rasim İsmayılov  “Dədə Qorqud”, “Babək” kimi tarixi filmlərin də  quruluşçu operatoru olmuşdu. Belə  filmlərdə operator işi olduqca  çətin və məsuliyyətlidir. Gərək  çəkiliş  yerləri  elə  seçilsin ki, tarixi uyğunluq olsun. Digər  tərəfdən,  personajların geyim, silah və başqa  vasitələri  gərək dəqiq tarixi  dövrə uyğunlaşdırılsın. Hər iki  filmdə  bu məsələlər kifayət  qədər həllini tapa  bilmişdir. Rasim müəllim deyirdi ki, bunun üçün çox öyrənmək lazım gəldi, müşahidələr aparmalı olduq.  Döyüş səhnələri, lirik epizodlar hər iki  filmdə kifayət  qədər inandırıcı alınmışdı.

Müşahidələrim əsasında deyə bilərəm ki, onun rejissor kimi çəkdiyi  filmlərdə  operator işi daha uğurludur. On üç il ərzində yeddi  bədii  filmə  quruluş vermişdi. “Şir evdən getdi”, “Anın  quruluşu”, “İşgüzar səfər”, “Asif, Vasif, Ağasif”, “Sizi dünyalar qədər  sevirdim”, “Alman klinikasına  rəsmi səfər”, “Tələ” adlı  bu  filmlərlə rejissor kimi də Azərbaycan kinosuna  öz  töhfəsini  verə bilmişdi.  Bunlar arasında  Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Həzi Aslanovun həyat  və  döyüş yolundan bəhs edən “Sizi dünyalar qədər  sevirdim” filmi kino  tariximizin  qiymətli əsərlərindəndir. Müharibə  şəraitində yaşadığımız dövrdə  bu  filmin  hərbi  vətənpərvərlik tərbiyəsindəki rolu olduqca böyükdür.

Rasim müəllim uşaq  filmlərinin də  rejissoru olmuşdur. “Şir evdən getdi”, “Asif, Vasif, Ağasif” filmlərini  o uşaqlarımız üçün yaratmışdı. Bu gün də uşaqlar həmin  filmlərə  böyük maraqla tamaşa edirlər. Deyirdi ki, uşaq  filmləri  çəkmək olduqca məsuliyyətli işdir. Uşaqları  sevməsən, belə  filmlər yaratmaq olmaz. Uşaqlarla işləmək ona zövq verirdi.

O, Qarabağ hadisələrindən də  film çəkmişdi. “Tələ” adlı  həmin film Dağlıq  Qarabağda  münaqişənin başladığı anları, hadisələrin ilkin gedişini əks etdirir.

Bu  böyük sənətkar  həm də  mahir sənədli  film ustası idi. Onun yaradıcılıq bioqrafiyasında  onlarca belə  film var. “Mozalan” satirik  kinojurnalında da onun  imzasına  tez-tez rast gəlmək olur. Rasim müəllim həm də  pedaqoji  fəaliyyətlə məşğul olurdu. Dövlət Mədəniyyət  və İncəsənət Universitetində sənətini  gənclərə öyrədirdi. Üstəlik, kitab da yazmışdı. “Uçan  çinarlar” kitabı əfsus ki, ölümündən sonra işıq  üzü  gördü.

Uzun, səmərəli həyat  və sənət yolu keçmiş  bu  istedadlı sənətkar 2004-cü il mart ayının 3-də  vəfat etmişdir. Onun əziz  xatirəsi xalqımızın  yaddaşında əbədi yaşayacaq.

M. MÜKƏRRƏMOĞLU, 
“Xalq qəzeti”