Azərbaycan Respublikasında mədəniyyətin inkişafına hərtərəfli qayğı ümumi dövlət siyasətinin tərkib hissəsidir. Dövlət quruculuğu, iqtisadiyyat və sosial sahələrdə həyata keçirilən köklü islahatlar mədəni proseslərin məzmununa və dinamikasına da bilavasitə təsir göstərmişdir. Bu yüksəlişin əsasında ulu öndər Heydər Əliyevin mədəniyyət sahəsində başladığı islahatlar dayanır. Qeyd edək ki, ümummilli liderin səyi nəticəsində Azərbaycanın milli-mənəvi sərvətləri, xalqın yaratdığı maddi və mənəvi dəyərlər xalqın özünə qaytarıldı.

Prezident İlham Əliyevin ölkəmizə rəhbərlik etdiyi illərdə  isə Azərbaycan mədəniyyəti sürətli inkişaf yoluna çıxarıldı. Dövlət başçısı qətiyyətlə bildirmişdir: “Qloballaşan dünyada Azərbaycan Respublikası və azərbaycanlılar özünün maddi-mənəvi və intellektual potensialına uyğun layiqli yer tutacaqlar”. Prezidentin bu uzaqgörən bəyanatı artıq real həyatda öz təsdiqini tapmışdır. Xalqın iftixar mənbəyi olan mədəniyyətin çiçəklənməsi, yeniləşməsi prosesi get-gedə daha böyük vüsət  alır.

Mədəni həyatımızın  zənginləşməsində  Prezident İlham Əliyevin  sərəncamları ilə təsdiq olunmuş  dövlət proqramları əhəmiyyətli  rol oynadı. Bu  proqramların qəbul olunması onu göstərir ki, dövlətimiz milli  mədəniyyətimizin  qorunmasını, təbliğini və  gələcək nəsillərə  çatdırılmasını  inkişafımızın prioritetlərindən  hesab edir.  Həmin  proqramların  bir xüsusiyyəti də bundadır  ki, onlar bütövlükdə mədəniyyəti  deyil, onun ayrı-ayrı sahələrini əhatə edir.

“Azərbaycan kinosunun 2008-2018-ci illər üzrə inkişafına dair Dövlət Proqramı”  10 illik bir  dövr ərzində milli kinomuzun inkişafının əsas hədəflərini  müəyyənləşdirib. 2007-ci il fevralın 20-də Prezident İlham Əliyevin  sərəncamı ilə  təsdiq olunmuş bu proqram kinomuzun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə yeni təkan verdi. Proqram  çərçivəsində  Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi  bir sıra  uğurlu  layihələr  reallaşdırdı. Kino  çəkilişləri üçün ssenari müsabiqələri keçirildi, çəkilən filmlərin  keyfiyyətinə  diqqət artırıldı, Film Fondunun fəaliyyəti  genişləndirildi,  kinoya  gənc kadrlarınn  cəlb olunması üçün  şərait yaradıldı, xarici ölkələrlə birgə  film  çəkilişlərinə  diqqət artırıldı . Bütün  bunların  nəticəsidir ki,  son illər  filmlərimiz  dünyanın nüfuzlu beynəlxalq   kino festıvallarına dəvət alır və nükafatlar qazanırlar.

Dövlət proqramının  icrası ilə əlaqədar işlər  yeddi   ildir uğurla davam edir. Nazirliyin sifarişi ilə “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında “Buta”, “Tərsinə çevrilmiş dünya”, “Əlavə təsir”, “Vəkil haradadır?”, “Nabat”, “Qisas almadan ölmə”, “Axınla aşağı”, “Sonuncu” filmləri, müstəqil kino şirkətlərində “Sahə”, “Ölüm növbəsi”, “Aktrisa”, “Kabusun gözüylə” və onlarla başqa filmlər istehsal olunub. Tamaşaçıların  rəğbətini  qazanmış   “Ondan yaxşı qardaş yox idi”, “Mən evimə qayıdıram”, “Dolu”, “Canlı” bədii filmləri  də   son  dövrün məhsullarıdır. “Salnamə”, “Yaddaş” studiyalarında bir sıra sənədli filmlər - “İz...qala”, “Qafqaz qartalının uçuşu”, “Neft Akademiyası”, “Qarabağa gedən yollar”, görkəmli sənət adamlarından Tahir Salahov, Elmira Şahtaxtinskaya və Cənnət Səlimovaya həsr olunmuş ekran əsərləri tamaşaçılara təqdim olunub.  Bu il isə daha dörd bədii  filmin istehsalı  davam edir.

Prezident İlham Əliyevin kitab və kitabxana işinə dair 2004-cü ildə imzaladığı “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” və “2005-2006-cı illərdə Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə çapı nəzərdə tutulan əsərlərin siyahısının təsdiq edilməsi haqqında” sərəncamları bu sahədə ciddi nailiyyətlər əldə olunmasını  təmin etdi.  Dövlət rəhbəri, həmçinin,  “2007-2008-ci illərdə Azərbaycanda kitabxana fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması haqqında” və “Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə”  Dövlət proqramlarının təsdiq edilməsi haqqında"  sərəncamları  kitab nəşri, kitabxana  işinin  daha da təkmilləşməsinə imkan yaratdı. Hazırda Azərbaycan kitabları  beynəlxalq  kitab  sərgilərində uğurla nümayiş etdirilir. Milli  kitabxana tamamilə yenidən quruldu. Burada elektron sistemlərə keçid  təmin olundu, beynəlxalq kitab mübadiləsi genişləndi.

Ölkəmizdə 2008-2012-ci illəri əhatə edən “Muzey işinin inkişafına dair Dövlət Proqramı” qəbul edilib. Bundan başqa, ölkə başçısının muzeylərin yenidən  qurulması ilə bağlı müxtəlif fərman və sərəncamları var. Həmin  proqrama uyğun olaraq Tarix Muzeyində, Nizami adına Ədəbiyyat Muzeyində təmir-bərpa işləri aparılıb. Bu muzeylər Avropa standartlarına tam cavab verir. Xalça Muzeyinin yeni binası   istfadəyə verilib.   Muzeyin xalça sənətimizin təbliğində, qorunmasında  əhəmiyyətli rol oynayacağı  şübhəsizdir.

2009-cu ildə Prezidenin  sərəncamı ilə təsdiq olunan  “ Azərbaycan teatrı  2009-2019-cu illərdə”  Dövlət  Proqramı  milli teatr sənətinin inkişafında əhəmiyyətli  rol oynamaqdadır. Son illər   bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlər onu deməyə əsas verir ki,  dövlət  proqramı teatrlarımızın inkişafına,  repertuar siyasətinin  günün tələblərinə  uyğun yeniləşməsinə,  zəngin klassik irsin  qorunub təbliğ olunmasına, teatrın yeni yaradıcı  qüvvələrlə  zənginləşməsinə   güclü stimul yaratmışdır.Teatrlarımızın binaları  əsaslı  təmir olunmuş,  onların  tərtibatı  müasir standartlara  uyğunlaşdırılmışdır. Azərbaycan  beynəlxalq  teatr  festivallarında iştirak  edir, mükafatlar qazanılır. Son illər regionlarda da  teatr  sahəsinə diqqət artırılmış,  yaradıcı potensial xeyli gücləndirilmişdir.

Azərbaycan Prezidentinin 2013-cü il 27 dekabr tarixli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin bərpası, qorunması, tarix və mədəniyyət  qoruqlarının fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi və inkişafına dair 2014-2020-ci illər üzrə Dövlət Proqramı”  hazırda uğurla həyata keçirilməkdədir.

Azərbaycan çoxəsrlik tarixə malik maddi mədəniyyət nümunələri ilə zəngin bir ölkədir. Hazırda Azərbaycan Respublikasının ərazisində 6308 tarix və mədəniyyət abidəsi dövlətin mühafizəsindədir, 27 dövlət tarix-mədəniyyət, memarlıq, bədii və etnoqrafiya qoruğu fəaliyyət göstərir.

Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq qurumlara üzv olması və mədəni irs sahəsində beynəlxalq müqavilələrə tərəfdar çıxması daşınmaz mədəni irsin qorunması istiqamətində tədbirlərin davamlı inkişafı zərurəti yaratmışdır. Məlumdur ki, bir neçə tarix-memarlıq abidəmiz  UNESCO-nun Dünya Mədəni İrs Siyahısına daxil edilmişdir.

Qəbul olunmuş dövlət proqramı  milli mədəni irsin qorunması istiqamətində aparılan islahatların davamı olaraq, daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin, tarixi ərazilərin, tarix və mədəniyyət qoruqlarının mühafizəsinin müasir səviyyədə təşkilinə, daşınmaz mədəni irsin bərpası, öyrənilməsi, təbliği və inkişafı üzrə tədbirlərin həyata keçirilməsinə yönəldilmişdir.

Ötən  il Azərbaycan Prezidentinin  sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasının  Mədəniyyət  Konsepsiyası” da  təsdiq olundu.  Bu konsepsiya Azərbaycan xalqının zəngin adət-ənənələrini təbliğ etmək üçün lazımi addımların  atılmasını, milli bayramlar və mərasimlər, simvollar,  musiqi və rəqslərin, folklorun qorunmasını, ictimai oyunlar və tamaşaların bərpasını, incəsənətin zəngin ənənələrinin inkişafını nəzərdə tutur. Eyni zamanda,  Konsepsiya dekorativ tarixi əsərlərin təşviqini,  yenidən qurulması və qorunub saxlanmasını,  miniatür sənətinin inkişafını,  dünyanın nüfuzlu muzeylərində saxlanılan  Azərbaycana dair  incəsənət nümunələrinin öyrənilməsini, onların  Azərbaycana aidliyinin təsdiqlənməsini, bizim təsviri incəsənətin  UNESCO, İSESCO,  TÜRKSOY və digər beynəlxalq təşkilatlarda təbliğatını və populyarlaşmasını nəzərdə tutur.

Qeyd etmək lazımdır ki,  mədəniyyətlə bağlı olmayan bir sıra dövlət proqramlarında da   mədəni həyatımızla bağlı  məsələlərə  yer verilmişdir. Bu  gün dövlət  proqramları mədəni  həyatımızın  zənginləşməsinə,  milli-mənəvi dəyərlərimizin  qorunmasına, inkişaf etdirilməsinə və  təbliğinə güclü stimul yaradır.

M. MÜKƏRRƏMOĞLU, 
“Xalq qəzeti”