Martın 24-də Haaqada III Nüvə Təhlükəsizliyi Sammiti çərçivəsində “Haaqa - sülh və ədalət paytaxtı” mövzusunda mətbuat konfransı keçirilmişdir.

Mətbuat konfransında Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin (ICC) sədri Son Sanxen, BMT-nin Beynəlxalq Məhkəməsinin (ICJ) sədri Piter Tomka, “Eurojust” qurumunun başçısı Mişel Konins və “Europol” qurumunun direktoru Rob Ueynrayt iştirak etmişlər. Tədbirin moderatoru Haaqa şəhərinin meri Yozias van Artsen idi.

Mətbuat konfransında AzərTAc-ın müxbiri Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin sədri Son Sanxenə belə bir sualla müraciət etmişdir:

- Məlum olduğu kimi, ICC-nin Roma Nizamnaməsinə əsasən, sizin məhkəmə 2002-ci il yanvarın 1-dən sonra törədilmiş soyqırımı, insanlığa qarşı cinayət, hərbi cinayət və təcavüzün aktı kimi ağır cinayətləri araşdırır. Lakin təəssüf ki, dünyada Roma Nizamnaməsində göstərilmiş tarixə qədər belə cinayətlər törətmiş, hələ də azadlıqda olan şəxslər vardır. Bu qəbildən, ən ağır cinayətlərdən biri 1992-ci ildə Azərbaycanın Xocalı, Qaradağlı və başqa yaşayış məntəqələrində dinc Azərbaycan əhalisinin erməni silahlı qüvvələri tərəfindən məhv edilməsidir. Üstəlik, bu cinayətkarlardan bəziləri bu gün hətta hökumətlərdə yüksək vəzifələr tuturlar. Məsələn, bu dəqiqələrdə qonşu zalda əyləşən və həmin soyqırımı aktlarında şəxsən iştirakını Britaniya jurnalistinə müsahibəsində etiraf etmiş Ermənistan prezidenti Serj Sarkisyan. Mən sizə bu dəhşətli cinayət nəticəsində çoxsaylı qohumlarını itirmiş bir insan kimi müraciət edirəm: Ermənistanın hazırkı prezidenti Serj Sarkisyan, müdafiə naziri Seyran Ohanyan, bu ölkənin sabiq prezidenti Robert Koçaryan kimi cinayətkarların və onların cinayət ortaqlarının əməlləri 2002-ci ilə qədər törədilmişdirsə, onların Haaqada Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin müqəssirlər skamyasına gətirilməsi mexanizmi nədən ibarətdir?

Son Sanxen bu suala cavab verərək, demişdir ki, Ermənistan prezidentinin bu sammitin işində iştirak etməsi ona məlumdur. ICC sədri demişdir:

-Cinayətlər, ilk növbədə, onların törədildiyi ərazilər o vaxt hansı dövlətlərin yurisdiksiyasına daxil idisə, həmin dövlətlərin milli məhkəmələrində araşdırılmalıdır. Belə hallarda ICC istintaqa və milli məhkəməyə komplimentar, yəni tövsiyə və texniki xarakterli kömək edə bilər. Lakin bəzi hallarda bu və ya digər məqamlar, məsələn, dövlətin işğal edilməsi səbəbindən onun öz suveren ərazisinin bir hissəsi üzərində nəzarəti olmadıqda, bu araşdırmalar çox vaxt qeyri-mümkün olur. Dünyada belə hallar çox olmuşdur. Belə problemli vəziyyətlərdə bütün tərəflərin əməkdaşlığının defisiti müşahidə olunur. Sizin sualınızda xatırlatdığınız hadisə buna misal ola bilər. Bu halda dövlət həmin məsələni beynəlxalq təşkilatlarda, məsələn, BMT-də qaldıra bilər, o da öz növbəsində, araşdırmaya başlamaq təklifi ilə ICC-ə müraciət edə bilər. Sizin dövlətiniz məhz bu yolla getməlidir.

Kaş həmin anda Nüvə Təhlükəsizliyi Sammitində dünya liderlərinin arasında əllamə görkəmlə oturan Serj Sarkisyan biləydi ki, onun lap qulağının dibində, divarın o tayında, onun törətdiyi cinayətlərə görə biabırçı şəkildə müqəssirlər skamyasına gətirilməsi yolları dünya xəbər agentliklərini təmsil edən yüzlərlə jurnalistin iştirak etdiyi mətbuat konfransında Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin sədri ilə müzakirə olunur.